ΑΓ-ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ

Ταξιαρχών

Ο ενοριακός ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στον περίβολο του οποίου, κατά την Επανάσταση, υπήρχαν εργαστήρια υποδημάτων και φούρνοι, που τροφοδοτούσαν τα επαναστατημένα τμήματα των Ελλήνων. Ο χώρος ανήκε εις την Οικογένεια Καράκαλου, από την οποίαν προήλθαν 4 Πατριάρχες Ιεροσολύμων, μεταξύ  των οποίων και ο Πατριάρχης Παΐσιος, το όνομα του οποίου φέρεται γραμμένο εις την είσοδο του Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα.

Ο ναός έχει κτισθεί στην θέση παλαιότερου ναού κατασκευασμένου το 1635, από τον Δημητσανίτη επίσκοπο Μεθώνης Άνθιμο Καράκαλο, όπως φαίνεται στην κτητορική επιγραφή, που είναι εντοιχισμένη στον σύγχρονο ναό. Ανήκει στον οκταγώνιο τύπο στον οποίο ανήκει και ο ναός της Αγίας Κυριακής και έχει ισχυρή τοιχοποιία πάχους 1,20 μέτρων.

Περί το έτος 1796 λόγω αύξήσεως των μαθητών και προς έξυπηρέτησιν της απόμακρου συνοικίας της Πλάτσας συνέστη δεύτερον σχολείον κοινών μαθημάτων εις το προαύλιον τού ναού των Ταξιαρχών και ελειτούργει επί έτη ικανά. (Γριτσόπουλος)

Εορτάζει στις 8 Νοεμβρίου και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου.

 

 

Ιερός Ναός Ταξιάρχου Μιχαήλ

Για τον ναό αυτόν ενδιαφέρονταν η οικογένεια Καράκαλου, από την οποίαν προήλθαν 4 Πατριάρχες Ιεροσολύμων, μεταξύ των οποίων και ο Πατριάρχης Παΐσιος, το όνομα του οποίου φέρεται γραμμένο στην είσοδο του Ναού της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα.

Κτίστηκε το έτος 1635 από τον Μονεμβασίας Νεόφυτο Καράκαλο. Αυτό  βεβαιώνεται και από την εντοιχισμένη η επιγραφή στη νότια πλευρά του ναού, που υπήρχε στον πρώτο ναό ο οποίος κατεδαφίστηκε για να αναγερθεί ο μεγαλοπρεπής σημερινός ναός. Η επιγραφή αυτή σύμφωνα με την απόδοση του Τάσου Γριτσόπουλου στο βιβλίο του «Οι ναοί της Δημητσάνας» αναγιγνώσκεται ως ακολούθως :

ΥΨΥΣΤΕ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡ ΑΦΤΙΤΕ ΣΩΤΕΡ ΕΥΜΕΝΩΣ ΕΠΙΒΛΕΨΟΝ ΣΟΝ ΓΛΥΚΥ ΟΜΜΑ΄ΕΠΙ ΛΑΤΡΗΝ ΣΟΝ ΤΟΝ ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΡΧΙΘΥΤΗΝ ΤΟΝ ΑΓΙΩΤΑΤΟΝ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΥΡΙΟΝ ΝΕΟΦΥΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟΝ ΘΕΙΟΝ ΟΣΤΙΣ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΝΗΟΝ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΤΕ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ ΗΓΕΙΡΕ ΠΟΝΩ, ΚΑΙ ΖΕΟΥΣΗ, ΤΗ ΠΙΣΤΕΙ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΚΑΡΑΚΑΛΟΣ ΕΚ ΔΗΜΙΤΖΑΝΗΣ ΧΩΡΑΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΑΣ ΗΤΙΣ ΕΦΥΣΕ ΤΟΥΤΟΝ ΟΝ ΕΠ  ΑΙΩΝΑ ΜΗΚΙΣΤΟΝ ΠΕΡΙΦΡΟΥΡΕΙ ΕΝ ΕΤΕΙ Χ(ΧΡΙΣΤΟΥ) ΑΧΛΕ (1635) ΕΝ ΜΗΝΙ ΑΥΓΟΥΣΤΩ, ΙΝΔ (ΙΚΤΙΩΝΟΣ) Γ

Ο επίσης από την οικογένεια Καράκαλου κληρικός Άνθιμος, Επίσκοπος Μεθώνης, «διαμένων εις την Τεργέστην μετά την αποτυχία της Επαναστάσεως Ορλώφ, διέθεσε τας δαπάνας δια την λειτουργίαν κατωτέρου σχολείου εις τον Ταξιάρχην, χάριν των μικρών μαθητών του μαχαλά διδάσκοντος του ιερέως Γεωργίου Καρατζά, αρχικώς εντός του ναού, έπειτα εις τι επιδιορθωθέν εργαστήριον εις το προαύλιον».

Αυτό το σχολείο, το επονομαζόμενο «σχολείον κοινών γραμμάτων», λειτούργησε για την ευκολότερα και ανεμπόδιστο λειτουργίας της Σχολής της Δημητσάνας. Στο προαύλιο του ναού λειτουργούσε, κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως, δημόσιοι φούρνοι για την τροφοδοσία των αγωνιζομένων ελληνικών στρατευμάτων, καθώς και εργαστήρια κατασκευής υποδημάτων (τσαρούχια) για τις ανάγκες των στρατιωτών.

Το 1699, σύμφωνα με το Βιβλίο Υποστατικών των Εκκλησιών περιοχής Δημητσάνας, εφημέριος του Ναού, (Ενορίας Βαρούσι), ήταν Μανόλης Καράκαλος,

ο οποίος, όπως στο εν λόγω Βιβλίο αναφέρει τα ακόλουθα :

Εφα^νησθεῖς  Σωματικῶς   πα^πα  μανόλης    καράκαλος  ἐφημέριος  τὸν μπαμεγίστον ταξιαρχ^ῶν  εἰς τ^ὴνδημητζάνα   εἰς  το  Βαροῦσι  ὁ  ὁποῖος  μεθόρκου  τὰ  στεκοῦμενα  φανερώνη  : ~

Ένα  χωράφιον κεῖμενον εἰς τ^ὸν  κάμπον  στην κραμποβὰ   σινη^κιῶν γῆς –  31  άφιερομένο  π^αλεώθεν αποντὸν   παναγιὤτη  λαζαρόπουλω   με  γράμμα

γεναμένον  ~ < 1646

Ἐτερο,  κεῖμενον  ἐκεῖ  συμὰ  σινηκιῶν  γῆς  ὁκτῶ   αφιερομένον ἀπὸ τον πα^πα Ιωἄννη  σεργώπουλον ἀπὸ δημητζάνα  με  γράμμα  γεναμένω  : ~

Ἔτερο χωράφη  στὸ κεφαλόβρυσω στης καρκαλοῦς το ρέμα σινικιῶν γῆς  4  αφιερομένο  ἀπο τον  Ιωἄννη   καρακάλω    απο  δημητζάνα    με  γράμμα

γεναμένω  εἰς  τοῖς  1665.

Ἔτερο χοράφιον κήμενω στον κάμπον εἰς τα  π..κάνινα   σινηκιῶν  γῆς  4   ἀφιερομένο   αποτὸν ποτε  καρακάλο  κανέλο  γραμένο  καὶ αὐτῶ : ~

 

Ἔτερο χοράφιον κείμενω  εἰς της ἀλουποῦς  σινηκιῶν  γῆς  ὁκ[τὸ]  ἀφιερομένο  απὸ  τ^οὺς Καρκαλέους νικολῶ  καὶ  μανόλη   καὶ  κανέλω   ἀπὸ  δημητζάνα  με  γράμμα  εἰς  τ^οῖς   1688

Ἔτερο χοράφιον εἰς τὴν κρύα βρύσι καὶ εἰς τὰ λουτζενα  ἄλο ἔνα  σινηκιῶν γῆς    δέκα  ἀφιερομένα απὸ   τὸν   κωνσταντὶ   σεργόπουλο   ἀπὸ   δημητζάνα  με γράμμα  εἰς τ^οῖς  < 1688

Ἔτερο χοράφιον κείμ^ενον  εἰς τοῦ  κ^αρατζὰ το λυβάδη  σινικιῶν  γῆς  8  ἀφιερομένω  άπὸ  τὸν  μυχάλη  καράκαλο ἀπο δημητζάνα  με Γράμμ.  < 1688

Ἔτερο χοράφιον κείμενο  εἰς  τ^ὴν  κραμποβὰ  σινηκιῶν γῆς  : 4   ἀφιερομένω  άπο τὸν παπὰ Πολλὺχρόνη  μέ  γράμμα  εἰς  τ^οῖς   < 1678

Ἔτερον   χοράφιον   κείμενον   εἰς   τὸ   λυβάδη σινηκιῶν γῆς  δέκα  ἀφιερομένο  απὸ  τον πο^τὲ γιώργον σεργόπουλον  ἀπο δημητζάνα με γράμα  εἰς  τοῖς  1665  : ~

Ἔτερο   χοράφη    εἰς   το   λυβάδη   τῆς   δημητζάν^ας καὶ τῆς δρα εἴνας καὶ ζοριανοῦ σινικηῶν γῆς εξίντα  ἀφιερομένω    ἀπο  τον  πο^τὲ    μανόλι    μελιδώνη ἀπὸ  χωρίων  λιοῦμη   χωρις  τινὸς  γράμματος

Ἔτερο χοράφη  εἰς τὴν πολιἄνα καὶ ἔτερο εἰς τον κάμπον εἰς  τὴν  κρία  βρύση   σινικιῶν γῆς 8 ἀφιερομένα  ἀπὸ τὴν   παναγιώτα   καρακαλοποῦλα   με  γράμμα  εἰς   < 1694 καὶ   δια  πλέον εμπηστοσήνην   ηδιοχεῖρος   ὑπογράφεται

μανόλης  Ιερεὺς  καράκαλος  βεβαιὄνω ως ἄνοθεν

 

Παρατήρηση :

Βαρούσι (το) = Συνοικία της Δημητσάνας όπου η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Έτσι έλεγαν παλαιότατα τις νέες συνοικίες που δημιουργούνταν έξω από τα τείχη των καστροπολιτειών. Αρχικά έξω από την κεντρική πύλη οργανώνονταν τα παζάρια  όπου οι κάτοικοι των γύρο αγροτικών περιοχών πουλούσαν τα προϊόντα  τους σαν «λαϊκή αγορά». Αργότερα και με την αύξηση του πληθυσμού άρχισε να δημιουργείται η νέα συνοικία που σε μερικά μέρη έλεγαν Εξώμπουργο (Τήνος). Στη συνέχεια και μετά την εξάπλωση της πόλης και την αχρήστευση των τειχών, το Βαρούσι έγινε μία από τις πολλές συνοικίες. Ωστόσο η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών είναι κτισμένη εντός των τειχών της Τεύθιδος.